Geschreven door Jan van der Borden. Jan was 31 jaar lang actief als KNO-arts.

Tijdens een van mijn lessen ging ik de bovenste luchtweg behandelen. Mijn studenten zijn al werkzaam als doktersassistent, maar moeten nog wel een diploma halen. Ik help ze daarbij en geef lessen over alle aandoeningen die belangrijk zijn voor de doktersassistent. Wat wel goed uitkwam; de bovenste luchtweg is mijn oude werkterrein als oud-KNO-arts.

Uiteraard komt corona aan bod, maar ook gewone verkoudheid en neusbijholtenontsteking. Hoe vaak heb ik hierover aan patiënten geen uitleg gegeven? Ik schat duizenden keren. Ik probeer de les interactief te maken, dus de studenten mogen tussendoor vragen stellen, terwijl ik probeer de verhaallijn vast te houden.

Ik heb ze eerder al uitgelegd dat een verkoudheid dezelfde vijf symptomen heeft als een ontsteking. Die kennis hebben ze nodig om te begrijpen waarom verkoudheid de klachten geeft die het geeft.

De symptomen van verkoudheid zijn:

1. Pijn (meestal in de keel).
2. Roodheid (die is te zien in het neusslijmvlies).
3. Temperatuurverhoging (meestal geen hoge koorts).
4. Zwelling (in de neus). Hierdoor krijg je een verstopte neus en meer aanmaak van slijm, ofwel snot.
5. Je neus kan de lucht die je inademt minder goed filteren (functieverlies).

Bij het coronavirus kun je veel van de bovenstaande klachten krijgen. De grote verschillen zijn dat COVID-19 'ineens' kan beginnen met best heftige klachten. De koorts is vaak erger en je kan reuk- en/of smaak verliezen. Ook hebben veel mensen last van benauwdheid.

Twijfel je of je last hebt van verkoudheid of COVID-19? Laat je dan altijd testen.

Verkoudheid is daarnaast een virale aandoening van het neusslijmvlies. De verkoudheidsvirussen zijn rhino- en coronavirussen. Inderdaad broertjes van COVID-19.

Een student heeft een vraag over de duur van verkoudheid. Ik leg uit dat verkoudheid met behandeling 7 dagen duurt en zonder behandeling een week. “Er is dus geen behandeling?” vraagt zij zich af. "Dat is niet waar", zeg ik, want ‘rust’ is ook een behandeling, maar daar hebben wij tegenwoordig geen tijd meer voor.... Het alternatief is je neus spoelen. “Dit is het mechanisch reinigen van de neusgangen”, leg ik uit.

Met een spuit of neusdouche spoel je je neusgang schoon, zodat er geen grof vuil (lees: snot) meer in de gang ligt. Dit zorgt ervoor dat je weer gemakkelijker kan ademhalen. Samen met xylometazoline (het werkende stofje in neusspray) zal de neusademhaling hersteld worden (LET OP: xylometazoline niet langer dan een week gebruiken).

Start met neusspoelen

Je neus kan de ingeademde lucht dan weer goed filteren en je longen ontvangen een betere kwaliteit lucht. De gewone verkoudheid gaat binnen een paar dagen weer over.

O ja, en een kuur antibiotica zal niet helpen, want (verkoudheids-)virussen laten zich daardoor niet beïnvloeden, maar die les had ik ze al eerder gegeven.

Bij de omikron-variant van het COVID-19-virus lijken de klachten meer op een gewone verkoudheid. De behandeling is hetzelfde: rust. Dan werk je niet door en ga je niet naar school. Daar hebben we alleen een nieuw naampje voor: quarantaine...

Dit artikel is geschreven door:

Jan van der Borden
KNO-arts

Jan is sinds 1989 KNO-arts. Hij heeft gewerkt in het AMC, Andreas Ziekenhuis, SLAZ en het BovenIJ Ziekenhuis. Hij is erelid van de Nederlandse KNO-vereniging. Voor deze vereniging en andere zorgaanbieders professionaliseert hij websites, zoals neus.nu. Via miotheek.nl geeft hij nascholing over otologie voor o.a. huisartsen.

“Ik zat heel lang in het KNO-vak en ondersteun nog steeds graag mensen met mijn kennis en kunde. Dat deed ik in mijn spreekkamer, maar nu ook met duidelijke uitleg op diverse websites.”