Wat is anosmie?

Vers gemaaid gras, een lekkere bak koffie, croissantjes uit de oven… Elke dag ruiken we, bewust en onbewust, talloze geuren. Maar wat als niks nog ergens naar ruikt? Of bepaalde geuren plots verdwijnen? Dan heeft u last van anosmie. Lees meer over deze vorm van reukverlies en mogelijke oplossingen.

Inhoud:

• Betekenis van anosmie
• Klachten
• Oorzaken
• Gevolgen
• Behandeling

Wat is de betekenis van anosmie?

Anosmie is een stoornis waarbij het reukvermogen verloren gaat. Wie er last van heeft kan dus niet meer (goed) ruiken.

Er zijn twee soorten anosmie: selectieve en complete. Bij die eerste soort verdwijnen alleen bepaalde geuren. Bij complete anosmie ruikt iemand helemaal niks meer.

Klachten van anosmie

Zoals hierboven beschreven betekent anosmie dat u niets meer ruikt of bepaalde geuren niet meer kunt ruiken. Daarnaast kan ook verlies van de smaak voorkomen. Geur en smaak hangen samen, vandaar dat mensen met anosmie vaak ook minder of niks meer proeven.

Sommige mensen hebben het idee dat ze bepaalde geuren wel kunnen ruiken. Ammoniak is hier een bekend voorbeeld van. Helaas gaat hierbij vaak niet écht om ruiken, maar om een prikkeling in de neus die veroorzaakt wordt door een bepaalde stof, zoals ammoniak. 

Oorzaken van anosmie

Anosmie komt nooit voor zonder oorzaak. Er is altijd een onderliggende reden waarom iemand niet meer (goed) kan ruiken. Enkele bekende oorzaken zijn:

• Een neusverstopping
  Poliepen of een verkoudheid waarbij het neusslijmvlies opzwelt, kunnen een neusverstopping veroorzaken. Daardoor kunnen geurmoleculen het reukorgaan niet bereiken. Dit heet ook wel een transportreukstoornis of conductieve stoornis.
• Een virusbesmetting of hersenbeschadiging
  Bij een virusbesmetting, zoals het griepvirus of het coronavirus, kan het reukepitheel in de hersenen beschadigd raken. Bij een hersenbeschadiging, bijvoorbeeld na een harde klap op het hoofd, kan de bulbus in de hersenen beschadigd raken. In beide gevallen bereiken geurprikkels de hersenen niet.
  Dit wordt ook wel een zenuwreukstoornis of sensorineurale stoornis genoemd.
• Aanleg
  Sommige mensen kunnen al vanaf de geboorte niks ruiken. Bij hen ontbreekt de bulbus. Daardoor kunnen geuren niet aan de hersenen worden doorgegeven. Dit kan ook worden veroorzaakt door verschillende erfelijke aandoeningen.
  Het wordt ook wel een aangeboren reukstoornis of congenitale anosmie genoemd.
• Ouderdom
  Bij het ouder worden kan geurverlies optreden. Het is een onomkeerbaar proces dat ook wel presbyosmie wordt genoemd.

Hiernaast zijn er nog enkele andere bekende oorzaken van anosmie. Zo zijn er medicijnen waarvan reukverlies een bijwerking is. Ook mensen die roken kunnen te maken krijgen met (tijdelijke) anosmie, omdat roken de slijmvliezen aantast.

Verder is bekend dat ook de ziekte van Parkinson en de ziekte van Alzheimer anosmie kunnen veroorzaken. Bij die eerste is de aanmaak van dopamine verstoord, terwijl dit stofje belangrijk is voor het reukvermogen. Bij Alzheimer kunnen hersenen geur niet meer goed verwerken. Mensen ervaren dit vaak als reukverlies.

Wat zijn de gevolgen van anosmie?

De gevolgen van het verliezen of veranderen van het reukvermogen (en vaak tegelijkertijd de smaak) zijn onder andere:

• Gevaar/angst
  Geur is vaak een waarschuwing. Denk maar aan een gaslucht, rook of bedorven eten. Mensen kunnen banger worden, omdat ze dit waarschuwingssignaal missen.
• Depressie of stemmingswisselingen
  Sommige mensen missen het ruiken (en proeven) zo erg, dat ze depressief worden of stemmingswisselingen krijgen. Dit komt vooral voor bij mensen die op latere leeftijd en voor lange tijd anosmie krijgen.
• Onzekerheid
  Mensen met anosmie ruiken ook hun eigen lichaamsgeur niet (goed) meer. Dit kan leiden tot onzekerheid.

Worstelt u met de gevolgen van anosmie? Weet dat u niet de enige bent. Bespreek uw klachten met de huisarts. Het kan ook helpen om contact te zoeken met mensen die in dezelfde situatie zitten. De patiëntenvereniging voor mensen met een reuk- en smaakstoornis kan hierbij helpen.

Is er een behandeling tegen anosmie?

Sinds het begin van de coronacrisis is er veel aandacht voor reukstoornissen na een besmetting met Covid-19. Een groot deel van de mensen met het coronavirus bleek namelijk (tijdelijk) het reukvermogen te verliezen.

Die aandacht heeft ertoe geleid dat er nu meer onderzoek wordt gedaan naar anosmie. Zo wordt onder meer gekeken of een ontstekingsremmer helpt als het vroeg wordt toegediend bij iemand die het virus heeft gehad.

Bij dit onderzoek wordt ook gebruikgemaakt van reuktraining. Daarbij ruikt u thuis twee keer per dag aan verschillende bekende geuren. Dit stimuleert de reukzin en leert de hersenen geuren weer te herkennen. De werking van deze training is bewezen, als is er geen garantie dat uw reukvermogen weer (geheel) terugkomt.

Ga eerst naar uw huisarts en probeer samen te ontdekken waarom u geen of minder geuren kunt ruiken. Pas als u de oorzaak weet, weet u of reuktraining zin heeft.

Bekijk onze reuktraining