Geschreven door Jan van der Borden. Jan was 31 jaar lang actief als KNO-arts.

De verschillen tussen sinusitis of rhinitis zijn lastig te herkennen. We leggen het je uit.

Bij rhinitis hebben we het over een ontstoken slijmvlies van de neus en bij sinusitis over ontstoken slijmvlies van de neusbijholten. Bij een verkoudheid, griep of Covid-19-infectie is het slijmvlies van de neus ontstoken, maar ook het slijmvlies van de neusbijholten zijn aangetast. Daarmee kun je zeggen dat iedere rhinitis ook meteen een sinusitis is.

Tot zover de eenvoudige uitleg. Laten we er wat dieper op ingaan door de symptomen van beide aandoeningen te bespreken.

Wat zijn symptomen van rhinitis en sinusitis

Ontstoken slijmvlies van zowel neus als neusbijholten (we noemen dat het bovenste deel van de bovenste luchtweg) kan door meerdere organismen veroorzaakt worden: een bacterie, schimmel, parasiet, maar de frequentste oorzaak is het virus. En daar zijn er dan ook weer vele honderden van. Een belangrijke overeenkomst dus.

Een ontsteking van het neusslijmvlies (rhinitis dus) merk je door verstopping van de neus, een benauwd gevoel, meer slijmproductie (helder snot), niezen en soms een lichte (hoofd)pijn en temperatuurverhoging. Dit komt bij alle leeftijden voor, maar kinderen hebben dat veel vaker dan volwassenen.

Ontsteking van het slijmvlies van de neusbijholten (sinusitis) vindt dus gelijktijdig plaats met een ontsteking aan het neusslijmvlies. Die twee gaan hand in hand, maar een arts spreekt pas van een sinusitis als deze veel heftigere klachten geeft dan de rhinitis. Dit zijn klachten als hevige pijn, groen snot, knallende hoofdpijn en koorts. Het onderscheid tussen alleen een rhinitis en rhinitis in combinatie met sinusitis is niet altijd eenvoudig te maken door een arts en al helemaal niet door een leek.

Over het algemeen wordt de diagnose sinusitis te snel gesteld. Ik bedoel daar dus mee dat een rhinitis fors ernstiger is dan alleen maar een ontstoken neusslijmvlies met milde klachten.

Dit geldt overigens ook voor de diagnose voorhoofdsholteontsteking. Ook die diagnose wordt veel te snel gesteld. Het is één van de meest voorkomende foute diagnoses. Voorhoofdsholten zijn namelijk het minst aangedaan bij een verkoudheid, griep of Covid-19-infectie. Ook heeft lang niet elk mens voorhoofdsholten. De kaakholten en zeker de zeefbeencellen zijn veel vaker ontstoken dan een voorhoofdsholte. Dat heeft te maken met de drainage die logisch naar beneden loopt (in tegenstelling tot bij kaakholten).

Maar goed, terug naar rhinitis en sinusitis.

Hoe behandel je rhinitis en sinusitis?

Slechte beluchting is dé oorzaak van de problemen die ontstaan bij de neusbijholten. Als namelijk de beluchting van een holte in het menselijk lichaam onvoldoende is, gaat het mis. Bij een rhinitis dreigt steeds door slijmvlieszwelling ook in de afvoergangen van de neusbijholten een holte niet meer te worden belucht en dan hoopt slijm zich op.

Ophopend slijm is een goede voedingsbodem voor bacteriën en zo wordt een acute virale ontsteking een chronische bacteriële ontsteking. Door deze bacteriële ontsteking is er weer zwelling van de afvoergang, zodat de holte ontstoken blijft terwijl de virale neusontsteking (rhinitis) al weer over is. Er is dan sprake van een chronische neusbijholteontsteking.

De oplossing voor een (dreigende) chronische neusbijholteontsteking is zorgen voor beluchting. Dat is mogelijk door reiniging van de neus door neusspoelingen. Hiermee reinig je je neus en de bijholten. Het spoelt vastzittende korsten en slijm weg. Mocht dit uiteindelijk onvoldoende helpen dan kun je slijmvliesontzwellers (xylometazoline) overwegen. Let op! Deze mag je slechts een aantal dagen gebruiken.  

Bekijk neusspoelingen.

Dit artikel is geschreven door:

Jan van der Borden
KNO-arts

Jan is sinds 1989 KNO-arts. Hij heeft gewerkt in het AMC, Andreas Ziekenhuis, SLAZ en het BovenIJ Ziekenhuis. Hij is erelid van de Nederlandse KNO-vereniging. Voor deze vereniging en andere zorgaanbieders professionaliseert hij websites, zoals neus.nu. Via miotheek.nl geeft hij nascholing over otologie voor o.a. huisartsen.

“Ik zat heel lang in het KNO-vak en ondersteun nog steeds graag mensen met mijn kennis en kunde. Dat deed ik in mijn spreekkamer, maar nu ook met duidelijke uitleg op diverse websites.”